25 ذی الحجة؛ نزول سوره هل أتی

در این روز سوره هل اتی در شأن امیرالمومنین و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین علیهم السلام نازل شده است. این مهم بعد از سه روز روزه انان و اعطای افطارشان به مسکین و یتیم و اسیر بود که ان طعام بهشتی نازل شد.

ابن عباس مى گويد پيامبر صلى الله عليه و آله با جمعى از ياران به عيادت حسن و حسين عليه السلام آمدند، و به على عليه السلام گفتند : اى ابوالحسن ! خوب بود نذرى براى شفاى فرزندان خود مى كردى ، على عليه السلام ، فاطمه عليهاالسلام و فضه كه خادمه آنها بود نذر كردند كه اگر آنها شفا يابند، سه روز روزه بگيرند. طبق بعضى از آيات حسن و حسين عليه السلام نيز گفتند ما هم نذر مى كنيم و روزه مى گيريم چيزى نگذشت كه هر دو شفا يافتند، در حالى كه از نظر مواد غذايى دست خالى بودند. على عليه السلام سه من جو قرض ‍ نمود و فاطمه عليهالسلام يك سوم آن را آرد كرد و نان پخت ، هنگام افطار سايلى به در خانه آمد و گفت :

السلام عليكم يا اهل بيت محمد عليه السلام ؛ سلام بر شما اى خاندان محمد صلى الله عليه و آله ! مستمندى از مستمندان مسلمانان هستم ، غذايى به من بدهيد خداوند به شما از غذاهاى بهشتى مرحمت كند. آنها همگى مسكين را بر خود مقدم داشتند و سهم خود را به او دادند و آن شب جز آب چيزى ننوشيدند. روز دوم را همچنان روزه گرفتند و موقع افطار وقتى كه غذا را آماده كرده بودند همان نان جوين يتيمى به در خانه آمد، آن روز نيز ايثار كردند و غذاى خود را به او دادند بار ديگر با آب افطار كردند و روز بعد را نيز روزه گرفتند در سومين روز اسيرى به هنگام غروب آفتاب بر در خانه آمد، باز هم سهم غذاى خود را به او دادند. هنگامى كه صبح شد على عليه السلام دست حسن عليه السلام و حسين عليه السلام را گرفته ، پيش پيامبر صلى الله عليه و آله آمدند، هنگامى كه پيامبر صلى الله عليه و آله آنها را مشاهده كرد ديد از شدت گرسنگى مى لرزند فرمود: اين حالى را كه در شما مى بينم براى من بسيار گران است ، سپس برخاست و با آنها حركت كرد. هنگامى كه وارد خانه فاطمه شد ديد در محراب عبادت ايستاده در حالى كه از شدت گرسنگى شكم او به پشت چسبيده و چشمهايش به گودى نشسته پيامبر صلى الله عليه و آله ناراحت شد.
در همين هنگام ، جبرييل نازل گشت و گفت : اى محمد! اين سوره را بگير، خداوند با چنين خاندانى به تو تهنيت مى گويد.
مرحوم علامه امينى در الغدير از 34 نفر از علماى معروف اهل سنت نام مى برد كه اين حديث را در كتاب هاى خود آورده اند

بيست و پنجم شب دَحْوُالاْرْض است (يعنى پهن شدن زمين از زير خانه كعبه بر روى آب ) و از ليالى شريفه است كه رحمت خدا در آن نازل مى شود و قيام به عبادت در آن اجر بسيار دارد و از حَسَن بن على وَشّا روايت است كه گفت من كودك بودم كه با پدرم در خدمت امام رضاعليه السلام شام خورديم در شب بيست و پنجم ماه ذى القعده پس فرمود كه امشب حضرت ابراهيم عليه السلام و حضرت عيسى عليه السلام متولّد شده اند و زمين از زير كعبه پهن شده است پس هر كه روزش را روزه بدارد چنان است كه شصت ماه را روزه داشته باشد و به روايت ديگر است كه فرمود در اين روز حضرت قائم عليه السلام قيام خواهد نمود روز بيست و پنجم روز دحوالا رض است و يكى از آن چهار روز است كه در تمام سال به فضيلت روزه ممتاز است و در روايتى روزه اش ‍ مثل روزه هفتاد سال است و در روايت ديگر كفّاره هفتاد سالست و هر كه اين روز را روزه بدارد و شبش را به عبات بسر آورد از براى او عبادت صد سال نوشته شود و از براى روزه دار اين روز هر چه در ميان آسمان و زمين است استغفار كند و اين روزى است كه رحمت خدا در آن منتشر گرديده و از براى عبادت و اجتماع به ذكر خدا در اين روز اجر بسياريست و از براى اين روز به غير از روزه و عبادت و ذكر خدا و غسل دُو عمل وارد است اوّل نمازى كه در كتب شيعه قُميّين روايت شده و آن دو ركعت است در وقت چاشت در هر ركعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره وَالشَّمْسِ بخواند و بعد از سلام نماز بخواند:

لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلىِّ الْعَظيمِ

جنبش و نيروئى نيست جز به خداى والاى بزرگ
پس دعا كند و بخواند:

يا مُقيلَ العَثَراتِ اَقِلْنى عَثْرَتى يا مُجيبَ

اى ناديده گير لغزشها، ناديده گير لغزشم را اى اجابت كننده

الدَّعَواتِ اَجِبْ دَعْوَتى يا سامِعَ الاْصْواتِ اِسْمَعْ صَوْتى

دعاها اجابت كن دعايم را اى شنواى صداها بشنو صدايم را

وَارْحَمْنى وَتَجاوَزْ عَنْ سَيِّئاتى وَما عِنْدى يا ذَاالْجَلالِ وَالاْكْرامِ

و به من رحم كن و از گناهانم و آنچه بدى دارم درگذر اى صاحب جلالت و بزرگوارى
دوّم : خواندن اين دعا است كه شيخ در مصباح فرموده مستحبّ است خواندن آن :

اَللّهُمَّ داحِىَ الْكَعْبَةِ وَفالِقَ الْحَبَّةِ وَصارِفَ اللَّزْبَةِ وَكاشِفَ كُلِّ كُرْبَةٍ

خدايا اى گسترنده خانه كعبه و شكافنده دانه و برطرف كننده سختى و گشاينده هر غم و گرفتارى

اَسْئَلُكَ فى هذَا الْيَوْمِ مِنْ اَيّامِكَ الَّتى اَعْظَمْتَ حَقَّها وَاَقْدَمْتَ سَبْقَها

از تو خواهم در اين روز از روزهايت كه بزرگ گرداندى حقش را و در سبقت پيشش انداختى

وَجَعَلْتَها عِنْدَ الْمُؤْمِنينَ وَديعَةً وَاِلَيْكَ ذَريعَةً وَبِرَحْمَتِكَ الْوَسيعَةِ

و در نزد مؤ منين آن را به وديعت نهادى و آن را وسيله اى براى آمدن به پيشگاهت و رسيدن برحمت وسيعت قراردادى

اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ الْمُنْتَجَبِ فِى الْميثاقِ الْقَريبِ يَوْمَ

كه درود فرستى بر محمد بنده برگزيده ات در روز ميثاق نزديك كه روز

التَّلاقِ فاتِقِ كُلِّ رَتْقٍ وَداعٍ اِلى كُلِّ حَقٍّ وَعَلى اَهْلِ بَيْتِهِ الاَْطْهارِ

ديدار و ملاقات است آن بزرگوارى كه هر در بسته اى را گشود و به هر حقى دعوت فرمود و بر خاندان پاكيزه

الْهُداةِ الْمَنارِ دَعائِمِ الْجَبّارِ وَوُلاةِ الْجَنَّةِ وَالنّارِ وَاَعْطِنا فى يَوْمِنا

و راهنمايان روشنى بخش و پايه هاى دين خدا و زمامداران كار بهشت و دوزخند و عطا كن به ما در اين روز

هذا مِنْ عَطآئِكَ الَْمخْزُونِ غَيْرَ مَقْطوُعٍ وَلا مَمْنوُعٍ تَجْمَعُ لَنا بِهِ

از عطاى موجود در خزينه ات كه نه پايان دارد و نه جلوگيرى شود گردآورى بدان براى ما

التَّوْبَةَ وَحُسْنَ الاْوْبَةِ يا خَيْرَ مَدْعُوٍّ وَاَكْرَمَ مَرْجُوٍّ يا كَفِىُّ يا وَفِىُّ يا

توبه و بازگشت خوبى را بسوى خودت اى بهترين خوانده شدگان و بزرگوارترين مايه اميد اى كفايت كننده اى وفادار اى

مَنْ لُطْفُهُ خَفِىُّ اُلْطُفْ لى بِلُطْفِكَ وَاَسْعِدْنى بِعَفْوِكَ وَاَيِّدْنى بِنَصْرِكَ

كه لطفش در نهان و خفا است بلطف خويش بر من لطف فرما و به عفوت سعادتمندم كن و به ياريت كمكم ده

وَلا تُنْسِنى كَريمَ ذِكْرِكَ بِوُلاةِ اَمْرِكَ وَحَفَظَةِ سِرِّكَ وَاحْفَظْنى مِنْ

و از ياد كريمانه ات فراموشم مكن به حق زمامداران كار خود و نگهبانان رازت و نگاهم دار از

شَوايِبِ الدَّهْرِ اِلى يَوْمِ الْحَشْرِ وَالنَّشْرِ وَاَشْهِدْنى اَوْلِيآئَكَ عِنْدَ

آلودگيهاى روزگار تا روز حشر و برانگيخته شدن و گواه گير برايم دوستانت را هنگام

خُرُوجِ نَفْسى وَحُلوُلِ رَمْسى وَانْقِطاعِ عَمَلى وَانْقِضآءِ اَجَلى

جان دادنم و سرازير شدنم در قبر و به پايان رسيدن كردارم و بسر آمدن عمرم

اَللّهُمَّ وَاذْكُرْنى عَلى طوُلِ الْبِلى اِذا حَلَلْتُ بَيْنَ اَطْباقِ الثَّرى

خدايا يادم كن در دوران دراز پوسيده شدنم در آن هنگام كه ميان توده هاى خاك وارد شوم

وَنَسِيَنِى النّاسوُنَ مِنَ الْوَرى وَاَحْلِلْنى دارَ الْمُقامَةِ وَبَوِّئْنى مَنْزِلَ

و مردم فراموشكار يكسره فراموشم كرده اند و در خانه ماندنى (بهشت ) فرودم آر و در منزل

الْكَرامَةِ وَاجْعَلْنى مِنْ مُرافِقى اَوْلِيآئِكَ وَاَهْلِ اجْتِبآئِكَ وَاصْطِفآئِكَ

كرامت جايم ده و از رفقاى دوستانت و برگزيدگان و مخصوصانت قرارم ده

وَبارِكْ لى فى لِقآئِكَ وَارْزُقْنى حُسْنَ الْعَمَلِ قَبْلَ حُلوُلِ الاْجَلِ

و ديدارت را بر من مبارك گردان و حسن عمل روزيم كن پيش از آنكه عمرم بسر رسد

بَريَّئاً مِنَ الزَّلَلِ وَسوَُّءِ الْخَطَلِ اَللّهُمَّ وَاَوْرِدْنى حَوْضَ نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ

در حالى كه پاك از لغزش و بد كردارى باشم خدايا مرا به حوض پيامبرت محمد

صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ وَاسْقِنى مِنْهُ مَشْرَباً رَوِيّاً سآئِغاً هَنيئاً لا اَظْمَاءُ

صلى اللّه عليه و آله (يعنى حوض كوثر) واردم كن و بنوشان مرا از آن حوض نوشاندنى سيراب كننده و روان و گوارا كه ديگر

بَعْدَهُ وَلا اُحَلاُ وِرْدَهُ وَلا عَنْهُ اُذادُ وَاجْعَلْهُ لى خَيْرَ زادٍ وَاَوْفى ميعادٍ

تشنه نشوم و از ورود بدان جلوگيريم نكنند و بازم ندارند و آن را برايم بهترين توشه راه و كاملترين وعده گاه

يَوْمَ يَقوُمُ الاْشْهادُ اَللّهُمَّ وَالْعَنْ جَبابِرَةَ الاْوَّلينَ وَالاَّْخِرينَ

در روز به پا خواستن گواهان قرار ده خدايا دور ساز از رحمتت سركشان اولين و آخرين را

وَبِحُقوُقِ اَوْلِيآئِكَ الْمُسْتَاْثِرينَ اَللّهُمَّ وَاقْصِمْ دَعآئِمَهُمْ وَاَهْلِكْ

و آنانكه به حقوق دوستان برگزيده ات تجاوز و تعدّى كردند خدايا پايه هاى حكومتشان را در هم شكن

اَشْياعَهُمْ وَعامِلَهُمْ وَعَجِّلْ مَهالِكَهُمْ وَاسْلُبْهُمْ مَمالِكَهُمْ وَضَيِّقْ

و پيروان و عمالشان را نابود گردان و به هلاكتشان تعجيل كن و مملكتهاشان را از ايشان بگير و راهها

عَلَيْهِمْ مَسالِكَهُمْ وَالْعَنْ مُساهِمَهُمْ وَمُشارِكَهُمْ اَللّهُمَّ وَعَجِّلْ فَرَجَ

را بر ايشان تنگ فرما و آنانكه با ايشان سهيم و شريك هستند نيز از رحمتت دور كن خدايا شتاب كن در فرج

اَوْلِيآئِكَ وَارْدُدْ عَلَيْهِمْ مَظالِمَهُمْ وَاَظْهِرْ بِالْحَقِّ قاَّئِمَهُمْ وَاجْعَلْهُ

دوستانت و حقوق از دست رفته شان را به آنها باز گردان و قائمشان را به حق ظاهر گردان

لِدينِكَ مُنْتَصِراً وَبِاَمْرِكَ فى اَعْدآئِكَ مُؤْتَمِراً اَللّهُمَّ احْفُفْهُ بِمَلاَّئِكَةِ

و يارى ستاننده دينت و فرمانرواى در ميان دشمنانت قرارش ده خدايا فرشتگان يارى دهنده را گرداگردش

النَّصْرِ وَبِما اَلْقَيْتَ اِلَيْهِ مِنَ الاْمْرِ فى لَيْلَةِ الْقَدْرِ مُنْتَقِماً لَكَ حَتّى

قرار ده و بدان دستورى كه در شب قدر بر او فرستى وى را انتقام كشَنده براى خودت قرار ده بدان حد

تَرْضى وَيَعوُدَ دينُكَ بِهِ وَعَلى يَدَيْهِ جَديداً غَضّاً وَيَمْحَضَ الْحَقَّ

كه تو خوشنود گردى و دين تو به وسيله او و بدست او بصورت نو و تازه اى درآيد و حق كاملاً

مَحْضاً وَيَرْفُِضَ الْباطِلَ رَفْضاً اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَيْهِ وَعَلى جَميعِ آبائِهِ

خالص گردد و باطل يكسره از بين برود خدايا درود فرست بر او و بر همه پدرانش

وَاجْعَلْنا مِنْ صَحْبِهِ وَاُسْرَتِهِ وَابْعَثْنا فى كَرَّتِهِ حَتّى نَكوُنَ فى زَمانِهِ

و قرار ده ما را از اصحاب و نزديكانش و در زمان رجعت او ما را برانگيز تا ما در زمان او

مِنْ اَعْوانِهِ اَللّهُمَّ اَدْرِكْ بِنا قِيامَهُ وَاَشْهِدْنا اَيّامَهُ وَصَلِّ عَلَيْهِ [على

جزء يارانش باشيم خدايا توفيق درك زمان قيام او را نصيب ما گردان و در روزگار ظهورش ما را حاضر كن و درود فرست بر او

مُحَمَّد] وَارْدُدْ اِلَيْنا سَلامَهُ وَالسَّلامُ عَلَيْهِ [عَلَيْهِمْ] وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَكاتُهُ

و سلام او را بسوى ما بازگردان و سلام و تحيت و رحمت خدا و بركاتش بر او باد

و بدانكه ميردامادرَحَمهُاللّهُ در رساله اءربعة ايّام خود در بيان اعمال روز دَحْوُالارض فرموده كه زيارت حضرت امام رضاعليه السلام در اين روز افضل اعمال مستحبّه وآكَدِ آداب مَسْنُونه است و همچنين زيارت آن حضرت در روز اوّل ماه رجب الفرد نيز به غايت مؤ كّد و مَحْثُوثٌ عَلَيْهِ است روز آخر ماه سنه دويست و بيست بنابر مشهور حضرت امام محمد تقى عليه السلام به زهر معتصم در بغداد شهيد شد و اين بعد از دو سال و نيم تقريباً از فوت ماءمون گذشته بود چنانكه خود آن جناب ميفرمود اَلْفَرَجُ بَعْدَ الْمَاءمُونِ بِثلثينَ شَهْراً و اين كلمه مُشْعِر است بر آنكه آن حضرت از سوء معاشرت ماءمون در كمال اذيّت و صدمه بود كه مرگ خود را فَرَج و گشايش خود تعبير نموده چنانكه پدر بزرگوارش حضرت امام رضاعليه السلام در زمان ولايتعهد خود نيز چنين بوده و در هر جمعه كه از مسجد جامع مراجعت مى فرمود به همان حالى كه عرق دار و غبارآلوده بود دستها را به درگاه الهى بلند مى كرد و مى گفت اِلهى اگر فَرَج و گشايش امر من در مرگ من است پس همين ساعت در مرگ من تعجيل فرما و پيوسته در غم و غصّه بود تا از دنيا رحلت فرمود و حضرت امام محمّد تقى عليه السلام در وقتى كه وفات كرد از سنّ شريفش بيست و پنج سال و چند ماهى گذشته بود قبر شريفش ‍ در بقعه مباركه كاظميّه در پشت سر جدّ بزرگوارش حضرت امام موسى عليه السلام واقع است .

بیداری یادرخواب غفلتی!

ازعارفی پرسیدند چگونه بفهمیم درخواب غفلتیم یانه؟

اوجواب داد : اگربرای امام زمانت (عج) کاری می کنی یاتبلیغی انجام می دهی وخلاصه قدمی برمی داری وبه ظهور آن حضرت کمک می کنی بدان که بیداری والا اگر مجتهدهم باشی درخواب غفلتی!

منبع: کیست مرایاری کند؟ من مهدی صاحب الزمانم

ماه ذي القعده يكي از ماه‌هاي حرام است كه خداوند متعال در قرآن از آنها ياد كرده است. ماه‌هاي حرام عبارتند از ذي القعده، ذي الحجه، محرم و رجب.

از خصوصيات ماه‌هاي حرام اين است كه ثواب عمل خير مضاعف و عقاب عمل حرام نيز دو چندان مي‌گردد وجه تسميه اين ماه‌ها به حرام بودن، اين است كه در اين ماه هرگونه خونريزي و كشتاري متوقف مي‌گردد. اين حرمت را اعراب جاهليت نيز براي اين ماه‌ها قائل بودند و در اين ماه‌ها از هر گونه جنگ و ستيزي خودداري مي‌كردند اسلام اين آئين را امضاء كرد و مهر تاييدي بر آن زد.

شيخ عباس قمي (رحمة الله تعالي عليه) در مفاتيح الجنان قسمت اعمال ماه ذي القعده مي فرمايد: بدان كه روايت شده كه هر كه در يكي از ماه‌هاي حرام سه روز متوالي كه پنج شنبه و جمعه و شنبه باشد روزه بدارد ثواب نهصد سال عبادت براي او نوشته مي شود و هم چنين در بخش اعمال ذي القعده مضاعف شدن ثواب و عقاب اعمال در ماه‌هاي حرام را كه به آن اشاره شد ذكر مي نمايد.

نماز يكشنبه ذي القعده

در ماه ذي القعده عملي وارد شده كه فضيلت بسيار دارد كه بدين شرح است: در يكي از روزهاي يكشنبه اين ماه غسل كند و وضو بگيرد و چهار ركعت نماز بگذارد (دو نماز دو ركعتي) و در هر ركعت حمد يك مرتبه و اخلاص سه مرتبه و معوذتين (فلق و ناس) را يك مرتبه بخواند پس از نماز هفتاد مرتبه استغفار كند و استغفار را به ذكر شريف «لاحول و لاقوّة الّا بالله العلي العظيم» ختم نمايد سپس بگويد «يا عزيز يا غفّار اغفرلي ذنوبي و ذنوب جميع المؤمنين و المؤمنات فانّه لايغفر الذّنوب الّا انت»

براي اين نماز ثواب زيادي ذكر شده از جمله اينكه رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمودند: هر كه اين نماز را بجا آورد: توبه اش مقبول، گناهانش آمرزيده شود، دشمنان او در روز قيامت از او راضي شوند، با ايمان بميرد، دين و ايمانش از وي گرفته نشود؛ قبرش گشاده و نوراني گردد؛ والدينش از او راضي گردند؛ مغفرت شامل حال والدين او و ذريّه او گردد؛ توسعه رزق پيدا كند؛ ملك الموت با او در وقت مردن مدارا كند؛ به آساني جان دهد و … .

ميلاد امام رضا عليه السلام

روز يازدهم اين ماه (ذي القعده) ميلاد با سعادت امام هشتم علي بن موسي الرضا عليه السلام است.

شب نيمه ماه ذي القعده

شب مباركي است و خداوند متعال نظر رحمت مي فرمايد بر بندگان خود و روايت نبوي در اين زمينه داريم كه مضمون آن چنين است: كسي كه در اين شب (شب نيمه ماه ذي القعده) به طاعت حق تعالي مشغول باشد براي او باشد اجر صد نفر روزه داري كه ملازم شب باشد در اين شب عظيم هر كه حاجتي از خداوند متعال طلب كند به او اعطا خواهد شد ان شاء الله.

دحو الارض

روز 25 ماه ذي القعده روز دحو الارض است كه يكي از چهار روزي كه در تمام سال به فضيلت روزه مشهور است و ثواب روزه در اين روز معادل ثواب هفتاد سال روزه داري است و به روايتي كفاره هفتاد سال گناه مي باشد.

اميد است كه جوانان مؤمن خود را از ثواب روزه داري و مناجات در شب و روز دحو الارض محروم ننمايند. در مفاتيح الجنان ذيل اعمال ذي القعده براي شب و روز بيست و پنجم اين ماه كه دحو الارض است اعمالي ذكر شده كه علاقمندان مي توانند به اين كتاب شريف مراجعه نمايند.

شهادت امام جواد عليه السلام

روز آخر اين ماه روز سوگ و ماتم اهل بيت عليهم السلام مي باشد از آنجا كه جواد الائمه عليه السلام در اين روز به زهر معتصم عباسي عليه اللعنه به شهادت رسيدند، امام محمد تقي عليه السلام معروف به جواد الائمه عليه السلام در كاظمين كنار جد بزرگوارشان باب الحوائج موسي بن جعفر عليهما السلام به خاك سپرده شدند و مرقد مطهرشان زيارتگاه عاشقان و محبان است خداوند ما را از پيروان واقعي اهل بيت عليهم السلام قرار دهد.